Traditioneel wordt onder zakelijke belangenbehartiging verstaan dat clubs proberen invloed uit te oefenen op de overheid om regels en wetten voor de bedrijven (of andere belangengroep) minder knellend of ruimer te maken zodat kosten worden verlaagd of opbrengsten verhoogd. Vroeger was dat speelveld ook overzichtelijk. Er waren belangenorganisaties van werkgevers en werknemers en er waren ministeries en politieke partijen. De belangenorganisaties zaten met de ambtenaren van ministeries te polderen en er kwam altijd wel een compromis waar ieder zich een beetje in terug kon vinden. Maatschappelijke groeperingen en grote bedrijven bemoeien zich meer en meer met de regelgeving en benutten de publieke opinie (via de media) om ook hun lobbygeluid te laten horen. Met de groei van de economie en de welvaart groeit het aantal lobbyclubs en politieke partijen en is het aantal meningen en belangen exponentieel aan het groeien. En allemaal denkt men de regelgeving in de gewenste richting bij te sturen. Maar de onderlinge verdeeldheid, ook in de landbouw, is steeds groter aan het worden. Gemeenschapszin en acceptatie van ingrijpende
maatregelen zijn ver te zoeken.

Ik durf de stelling wel aan dat de wereld zo ingewikkeld aan het worden is met zoveel verschillende
(deel)belangen dat besturing via een overheid (of die nou gaat over de gemeente, de provincie,
Nederland of de Europese Unie) steeds lastiger wordt. Wetgeving op het ene vlak gaat ten koste
van ruimte op een ander vlak. Tenslotte gaan de verschillende beleidsmaatregelen in chaos ten
onder doordat de bevolking het niet langer begrijpt en het gezag ondermijnd wordt. Rondom de
coronacrisis, het stikstofdossier en het woningbouw debacle ervaren we dat aan den lijve. Ik ben
er ook van overtuigd dat traditionele belangenbehartiging in de zin van lobby voeren via langdurig
overleg met politiek en overheid steeds minder effect heeft. De investeringen hierin en de onzekere
uitkomsten ervan wegen steeds minder tegen elkaar op. En je loopt altijd achter de feiten aan,
want de overheid is er om oplossingen voor maatschappelijke problemen op te lossen. Moeten we
er als Fedecom dan maar mee stoppen?

Nee, natuurlijk niet, we hoeven het alleen maar anders te doen. De praktijk van vandaag de dag is
dat economische en maatschappelijke ontwikkelingen niet dominant door de overheid gestuurd
worden maar door grote internationale bedrijven en digitale netwerken (platforms) van geclusterde
personen en bedrijven. Als je je belangen wilt realiseren kun je dat het beste doen via initiatieven
en programma’s met gelijkgestemden, je vormt je eigen plannen en regelgeving. Zolang je niet
in strijd handelt met de grondwet, economische mededingingsregels en ecologische wetten, zal
de overheid je niet in de weg zitten. Daar liggen kansen voor belangenbehartiging nieuwe stijl.
Zelf actief met partners initiatieven en programma’s opzetten en uitvoeren en op die manier
regelgeving vóór blijven. Dat is de beste manier om de belangen van leden te dienen. Dat laat
Fedecom op bescheiden schaal zien met de vrijwillige VA-Keur, met onze vakbeurzen ATH, GTH,
Agrotechniek Assen, met de opleidingsactiviteiten in Tech In Motion, met Mechabulletin, met
toegang tot innovaties en subsidies.

Een andere aanpak in belangenbehartiging zal zich vooral moeten bewijzen op de actuele grote
vraagstukken van klimaatverandering. Met initiatieven als bijvoorbeeld mestscheiding, pleksgewijze
gewasbescherming, precisiebemesting en electrisch aangedreven machines zouden heel snel de
gewenste vermindering van emissies kunnen worden bereikt. In ieder geval gaat dat sneller dan
jarenlang afwachten tot de overheid met nieuwe onuitvoerbare beleidsregels komt. Een activiteit gerichte aanpak in de belangenbehartiging vereist slechts twee belangrijke randvoorwaarden.
Belangenorganisaties in land- en tuinbouw, groenbeheer en bedrijfslogistiek moeten bereid
zijn met elkaar (uitvoerings)programma’s aan te pakken. En de overheid moet bereid zijn in de
regelgeving (experimenteer)ruimte te maken voor bedrijven die aan deze programma’s mee doen.
Belangenbehartiging nieuwe stijl is doen waar deze branche sterk in is: geen woorden, maar daden!

Gerard Heerink
directeur Fedecom

heerink@fedecom.nl